کد مطلب:50514 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:169
«العقل رسول الحق.»[4] . عقل سفیر حق است. و نیز فرموده است: «العقل مصلح كل امر.»[5] . عقل به سامان آورنده ی هر امری است. «العقل ینبوع الخیر.»[6] . عقل چشمه ی خیر و خوبی است. «خیر المواهب العقل.»[7] . بهترین موهبتها عقل است. عقل برترین موهبتها و به حسب ذات مایل به خیرات و كمالات و خواستار عدل و [صفحه 255] احسان است. این عقل ملاك تكلیف و ثواب و عقاب است و بدان حق از باطل و خیر از شر و راه از بیراهه تمیز داده می شود و به وسیله ی آن زشت و زیبا و كمال و پستی و راستی و نادرستی تشخیص داده می شود.[8] در دیوان منسوب به امام علی (ع) درباره ی این موهبت نورانی كه والاترین بهره ی آدمی است چنین وارد شده است: و افضل قسم الله للمرء عقله اذا اكمل الرحمن للمرء عقله یعیش الفتی فی الناس بالعقل انه بهترین بهری كه خدا به آدمی بخشیده است خرد است، كه هیچ نیكی به پایه اش نرسد. خدا اگر خرد انسان را درست دهد، خویها و نیازهای وی همگی درست بود. با خرد است كه انسان در میان گروه زید. چه، دانش و آزمون انسان بر خردش استوار است. رسالت پیام آوران الهی در این جهت بوده است كه زمینه ی شكوفایی استعدادهای آدمیان را فراهم سازند و آنان را تربیت عقلانی كنند و عقلها را بالنده نمایند و انسانها را به حكمت نظری و حكمت عملی رهنمون شوند. امیرمومنان (ع) درباره ی رسالت تربیتی انبیای الهی فرموده است: «فبعث فیهم رسله و واتر الیهم انبیاءه، لیستادوهم میثاق فطرته و یذكروهم منسی نعمته و یحتجوا علیهم بالتبلیغ و یثیروا لهم دفائن العقول و یروهم آیات المقدره.»[10] . پس هر چند گاه پیامبرانی فرستاد و به وسیله ی آنان به بندگان هشدار داد تا حق میثاق فطرت بگزارند و نعمت فراموش كرده را به یاد آرند. با حجت و تبلیغ ، چراغ معرفتشان را بیفروزند تا به آیتهای خدا چشم دوزند.
تربیت فطری تربیتی است كه با به كار گرفتن عقل و شكوفا نمودن آن یعنی تعقل،[1] سامان می یابد و همه ی برنامه ها و اقدامات تربیتی بر این است كه انسان، عقلانی شود و به مرتبه ی كمال عقلی دست یابد،[2] زیرا عقل موهبتی است الهی و نوری رحمانی كه پیامبر درونی انسان شمرده می شود،[3] چنانكه امیرمومنان علی (ع) از آن چنین تعبیر كرده است:
فلیس من الخیرات شی ء یقاربه
فقد كملت اخلاقه و ماربه
علی العقل یجری علمه و تجاربه[9] .
صفحه 255.